Ενότητα Ι Ορισμός και μελέτη των γονιδίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1 Γονίδια, γονιδιώματα και γενετική ανάλυση / 29
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1.1 Το DNA ως το γενετικό υλικό. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
1.2 Δομή και αντιγραφή του DNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
1.3 Γονίδια και πρωτεΐνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
1.4 Γενετική ανάλυση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
1.5 Γονιδιακή έκφραση: το κεντρικό δόγμα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
1.6 Μετάλλαξη και ποικιλότητα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
1.7 Γονίδια και περιβάλλον . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
1.8 Η μοριακή ενότητα της ζωής. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Η νόσος των μαύρων ούρων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Ένα γονίδιο, ένα ένζυμο. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
2 Δομή του DNA και γενετική ποικιλότητα / 75
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
2.1 Γενετικές διαφορές μεταξύ ατόμων. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
2.2 Η σημασία της γενετικής ανάλυσης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
2.3 Η μοριακή δομή του DNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
2.4 Ο διαχωρισμός και η ταυτοποίηση τμημάτων γονιδιωματικού DNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
2.5 Ενίσχυση συγκεκριμένων τμημάτων του DNA για ανίχνευση και καθαρισμό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
2.6 Τύποι δεικτών DNA που υπάρχουν σε γονιδιωματικό DNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
2.7 Εφαρμογές των δεικτών DNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Η διπλή έλικα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Γονοτύπηση SNP υψηλής απόδοσης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Ενότητα ΙΙ Γενετική μεταβίβασης
3 Μεντελική γενετική: οι αρχές του διαχωρισμού και του συνδυασμού / 126
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
3.1 Μορφολογικοί και μοριακοί φαινότυποι. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
3.2 Διαχωρισμός ενός γονιδίου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
3.3 Διαχωρισμός δύο ή περισσότερων γονιδίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
3.4 Ανάλυση ανθρώπινων γενεαλογικών δέντρων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
3.5 Ατελής επικράτηση και επίσταση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
3.6 Οι πιθανότητες στην γενετική ανάλυση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
3.7 Δεσμευμένες πιθανότητες και γενεαλογικά δέντρα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: This Land Is Your Land . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
4 Η χρωμοσωματική βάση της κληρονομικότητας / 172
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
4.1 Η σταθερότητα των πλήρων σειρών χρωμοσωμάτων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
4.2 Μίτωση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
4.3 Μείωση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
4.4 Η κληρονομικότητα των φυλετικών χρωμοσωμάτων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
4.5 Οι πιθανότητες στην πρόβλεψη κατανομών των απογόνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
4.6 Έλεγχος καλής προσαρμογής σε μια γενετική υπόθεση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Ακρίδα, ακρίδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Το αρσενικό με τα λευκά μάτια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
5 Γενετική σύνδεση και χαρτογράφηση χρωμοσωμάτων / 217
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
5.1 Σύνδεση και ανασυνδυασμός γονιδίων σε ένα χρωμόσωμα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
5.2 Γενετική χαρτογράφηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
5.3 Γενετική χαρτογράφηση σε μια διασταύρωση ελέγχου τριών σημείων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
5.4 Χαρτογράφηση με ανάλυση τετράδων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
5.5 Γενετική χαρτογράφηση στον άνθρωπο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
5.6 Ειδικά χαρακτηριστικά του ανασυνδυασμού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Όλα τα γονίδια στη σειρά. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Χαρτογράφηση δεικτών στο ανθρώπινο γονιδίωμα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
6 Ανθρώπινοι καρυότυποι και χρωμοσωματική συμπεριφορά / 266
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
6.1 Ο ανθρώπινος καρυότυπος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
6.2 Χρωμοσωματικές ανωμαλίες σε ανθρώπινες κυήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
6.3 Χρωμοσωματικά ελλείμματα και διπλασιασμοί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
6.4 Γενετική των χρωμοσωματικών αναστροφών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
6.5 Χρωμοσωματικές μετατοπίσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
6.6 Επιδράσεις γονιδιωματικής θέσης στην γονιδιακή έκφραση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
6.7 Η πολυπλοειδία στην εξέλιξη των φυτών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Η υπόθεση της Lyon για την απενεργοποίηση ενός χρωμοσώματος Χ . . . . . . . 274
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Η πρώτη διαπιστωμένη χρωμοσωματική διαταραχή του ανθρώπου . . . . . . . . 280
7 Η γενετική βάση των σύνθετων γνωρισμάτων / 318
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
7.1 Σύνθετα γνωρίσματα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
7.2 Αιτίες ποικιλότητας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
7.3 Κληρονομησιμότητα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
7.4 Συσχέτιση μεταξύ συγγενικών ατόμων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
7.5 Κληρονομησιμότητα και επιλογή. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
7.6 Παρανοήσεις σχετικά με την κληρονομησιμότητα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
7.7 Ταυτοποίηση γονιδίων που επηρεάζουν σύνθετα γνωρίσματα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Από αγριόχορτο, καλαμπόκι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Πληθοποριζόμενη γονιδιωματική. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
8 Γενετική των βακτηρίων και των ιών τους / 360
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
8.1 Πλασμίδια και γενετική ανταλλαγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
8.2 Γενετική των βακτηρίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
8.3 Μετασχηματισμός μέσω DNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
8.4 Γενετική ανταλλαγή και σύζευξη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
8.5 Μεταγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
8.6 Γενετική των βακτηριοφάγων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
8.7 Λυσιγονία και εξειδικευμένη μεταγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Η σεξουαλική ζωή των βακτηρίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Artoo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Επιβιώνοντας σ’ έναν εχθρικό κόσμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
Ενότητα ΙΙΙ Οργάνωση και αντιγραφή χρωμοσωμάτων και DNA
9 Μοριακή οργάνωση χρωμοσωμάτων και γονιδιωμάτων / 409
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
9.1 Μέγεθος γονιδιώματος και εξελικτική πολυπλοκότητα: το παράδοξο της τιμής C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
9.2 Η υπερσπείρωση του DNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
9.3 Η δομή των βακτηριακών γονιδιωμάτων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
9.4 Η δομή των ευκαρυωτικών γονιδιωμάτων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
9.5 Ανάλυση της πολυπλοκότητας αλληλουχίας στα ευκαρυωτικά χρωμοσώματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
9.6 Μοναδικές και επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες στα ευκαρυωτικά γονιδιώματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
9.7 Μοριακή δομή του κεντρομερούς. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
9.8 Μοριακή δομή του τελομερούς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Τελομερή: Η αρχή του τέλους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
10 Αντιγραφή και αλληλούχηση του DNA / 448
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
10.1 Προβλήματα έναρξης, επιμήκυνσης, και σφάλμα ενσωμάτωσης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
10.2 Ημισυντηρητική αντιγραφή του δίκλωνου DNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
10.3 Έναρξη της αντιγραφής του DNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
10.4 Η διεργασία επιμήκυνσης και η επιμέλεια ανάγνωσης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
10.5 Τερματισμός της αντιγραφής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
10.6 Αντιγραφή στους ευκαρυώτες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
10.7 Εκμεταλλευόμενοι το σύστημα: αλληλούχηση του DNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Αντιγραφή κατά ημίσεα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
11 Μετάλλαξη, επιδιόρθωση και ανασυνδυασμός / 482
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
11.1 Τύποι μεταλλάξεων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
11.2 Η μοριακή βάση της μετάλλαξης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
11.3 Τα μεταθετά στοιχεία ως παράγοντες μετάλλαξης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
11.4 Αυθόρμητη μετάλλαξη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
11.5 Μεταλλαξιγόνα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500
11.6 Μηχανισμοί επιδιόρθωσης του DNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510
11.7 Αντίστροφες μεταλλάξεις και μεταλλάξεις καταστολείς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
11.8 Η σχέση μεταξύ επιδιόρθωσης και ανασυνδυασμού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Πρόκληση από ακτίνες‑x . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
Ενότητα IV Γονιδιακή έκφραση
12 Μοριακή βιολογία της γονιδιακής έκφρασης / 533
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
12.1 Αμινοξέα, πολυπεπτίδια και πρωτεΐνες. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
12.2 Συγγραμμικότητα μεταξύ κωδικών αλληλουχιών και πολυπεπτιδίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536
12.3 Επισκόπηση της μεταγραφής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537
12.4 Μεταγραφή στους προκαρυώτες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
12.5 Μεταγραφή στους ευκαρυώτες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
12.6 Αγγελιαφόρο RNA και επεξεργασία του RNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547
12.7 Σύνθεση των πρωτεϊνών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
12.8 Αναδίπλωση των πρωτεϊνών και μοριακοί συνοδοί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
12.9 Ο τυπικός γενετικός κώδικας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: «Ελαφρύς» αγγελιαφόρος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Πολυ‑U. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566
13 Μοριακοί μηχανισμοί της γονιδιακής ρύθμισης / 581
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
13.1 Μεταγραφική ρύθμιση στους προκαρυώτες. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
13.2 Το σύστημα οπερονίων της γονιδιακής ρύθμισης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585
13.3 Ρύθμιση μέσω τερματισμού της μεταγραφής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595
13.4 Ρύθμιση στον βακτηριοφάγο λάμδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599
13.5 Μεταγραφική ρύθμιση στους ευκαρυώτες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602
13.6 Επιγενετικοί μηχανισμοί της μεταγραφικής ρύθμισης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616
13.7 Ρύθμιση μέσω επεξεργασίας και αποικοδόμησης του RNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620
13.8 Μη‑κωδικά RNA και ρύθμιση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621
13.9 Μεταφραστικός έλεγχος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
13.10 Προγραμματισμένες αναδιατάξεις του DNA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Χειριστής; Χειριστής; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Διπλός μπελάς. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
14 Χειρισμοί γονιδίων και γονιδιωμάτων / 644
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645
14.1 Τοποειδική διάσπαση DNA και φορείς κλωνοποίησης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646
14.2 Στρατηγικές κλωνοποίησης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650
14.3 Ανίχνευση ανασυνδυασμένων μορίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654
14.4 Γονιδιωματική . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
14.5 Λειτουργική γονιδιωματική. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666
14.6 Διαγονιδιακοί οργανισμοί. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676
14.7 Γονιδιακή διόρθωση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686
14.8 Μερικές εφαρμογές της γενετικής μηχανικής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Γεια σου Ντόλι! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 677
ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Διορθώνοντας το γονίδιο της μυϊκής δυστροφίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688
15 Γενετικός έλεγχος της ανάπτυξης / 702
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703
15.1 Γενετικοί καθοριστές της ανάπτυξης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703
15.2 Πρώιμη εμβρυική ανάπτυξη στα ζώα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704
15.3 Γενετική ανάλυση της ανάπτυξης στον νηματώδη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708
15.4 Γενετικός έλεγχος της ανάπτυξης στην Drosophila . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718
15.5 Ρυθμιστικά RNA στην ανάπτυξη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734
15.6 Γενετικός έλεγχος της ανάπτυξης στα ανώτερα φυτά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Διακεκριμένες γενεαλογίες. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Εμβρυογένεση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
16 Μοριακή γενετική του κυτταρικού κύκλου και του καρκίνου / 749
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750
16.1 Ο κυτταρικός κύκλος. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750
16.2 Γενετική ανάλυση του κυτταρικού κύκλου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754
16.3 Η πρόοδος του κυτταρικού κύκλου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756
16.4 Σημεία ελέγχου στον κυτταρικό κύκλο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762
16.5 Καρκινικά κύτταρα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769
16.6 Κληρονομικά σύνδρομα καρκίνου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 774
16.7 Γενετική των οξειών λευχαιμιών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 780
16.8 Η γονιδιωματική και μεταγραφωματική του καρκίνου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Κυκλο‑ακολουθίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Δύο πλήγματα, δύο σφάλματα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 779
Ενότητα V Ποικιλότητα
17 Μιτοχονδριακό DNA και εξωπυρηνική κληρονομικότητα / 796
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797
17.1 Καταγωγή και μοριακή γενετική οργανιδίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797
17.2 Πρότυπα εξωπυρηνικής κληρονομικότητας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802
17.3 Βλαστητικός διαχωρισμός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 809
17.4 Κυτταροπλασματική μεταβίβαση συμβιωτών. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 813
17.5 Μητρική επίδραση στη σπείρωση του κελύφους σαλιγκαριών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Μια συνένωση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Πώς οι αφίδες απέκτησαν PVT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 814
18 Γονίδια σε πληθυσμούς / 828
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827
18.1 Πληθυσμιακή γενετική. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827
18.2 Ομομιξία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 844
18.3 Γενετική και εξέλιξη. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849
18.4 Μετάλλαξη και μετανάστευση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 850
18.5 Τυχαία γενετική παρέκκλιση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 852
18.6 Φυσική επιλογή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Ένα χριστουγεννιάτικο μήνυμα από τον Δρ. Hardy στον κ. Yule . . . . . . . . . . . . . 836
ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Το σύστημα CRISPR‑Cas9 για τον έλεγχο νοσημάτων;. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 864
19 Μοριακή και ανθρώπινη εξελικτική γενετική / 875
Εκπαιδευτικοί στόχοι & επιστημονικές δεξιότητες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 876
19.1 Μοριακή εξελικτική ανάλυση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877
19.2 Αρχαίο DNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 887
19.3 Ποια είναι η θέση του ανθρώπου στο δέντρο της ζωής. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889
19.4 Τι σημαίνουν οι γενετικές διαφορές μεταξύ ανθρώπων και χιμπαντζήδων; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893
19.5 Μια σύνοψη της ανθρώπινης εξέλιξης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 897
19.6 Γενετικές ενδείξεις για την καταγωγή του σύγχρονου ανθρώπου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902
19.7 Η μέτρηση της ανθρώπινης ποικιλότητας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 907
19.8 Γενετικές προσαρμογές μοναδικές στον άνθρωπο. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 914
ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Ο αποικισμός της Δυτικής Ευρώπης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 911
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ: Έντονη αντίθεση αμύλου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 915
Απαντήσεις στα προβλήματα ζυγού αριθμού / 927
Λεξικά προσφύματα: Προθήματα, επιθήματα και συνδυασμοί / 953
Συνοπτικό λεξικό γενετικής και γονιδιωματικής / 957
Ευρετήριο / 993
